کابل‌های شبکه با روکش PVC یا LSZH؟ تفاوت در چیست؟
در انتخاب کابل شبکه مناسب، یکی از مهم‌ترین فاکتورها نوع روکش کابل است. دو نوع رایج و پرکاربرد در بازار ایران و جهان، کابل‌های با روکش PVC و LSZH هستند. هر کدام از این روکش‌ها ویژگی‌ها، مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند که شناخت آن‌ها می‌تواند به انتخاب هوشمندانه‌تر شما کمک کند، چه در پروژه‌های کوچک خانگی، چه در زیرساخت‌های صنعتی و سازمانی.
روکش PVC چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
روکش PVC یا پلی‌وینیل کلراید، یکی از پرکاربردترین مواد در ساخت کابل‌های شبکه است. این نوع روکش به‌خاطر انعطاف‌پذیری بالا، هزینه پایین و مقاومت در برابر رطوبت و سایش، محبوبیت زیادی دارد. بسیاری از کابل‌های شبکه‌ای که در پروژه‌های معمول استفاده می‌شوند، دارای همین نوع روکش هستند.
ویژگی‌های کلیدی روکش PVC:
- ارزان و مقرون‌به‌صرفه
- انعطاف‌پذیر و نصب آسان
- مقاومت متوسط در برابر شعله
- دود و گاز سمی در هنگام آتش‌سوزی
روکش LSZH چیست و چه کاربردی دارد؟
روکش LSZH یا Low Smoke Zero Halogen به معنای بدون هالوژن و کم‌دود است. این نوع روکش در محیط‌هایی استفاده می‌شود که ایمنی در برابر آتش‌سوزی اهمیت زیادی دارد، مانند ساختمان‌های اداری، بیمارستان‌ها، ایستگاه‌های مترو و مراکز داده.
ویژگی‌های اصلی روکش LSZH:
- در هنگام سوختن، دود بسیار کمی تولید می‌کند
- فاقد گازهای سمی و خورنده (مانند هیدروژن کلرید)
- مقاومت بیشتر در برابر شعله
- کمی خشک‌تر و سخت‌تر در نصب نسبت به PVC
تفاوت اصلی بین کابل‌های PVC و LSZH در چیست؟
تفاوت بین این دو نوع کابل، بیشتر در رفتار آن‌ها هنگام آتش‌سوزی و ترکیب شیمیایی روکش آن‌هاست.
اگر بخواهیم ساده بگوییم:
PVC راحت‌تر نصب می‌شود و ارزان‌تر است، اما در هنگام آتش‌سوزی دود غلیظ و سمی تولید می‌کند.
در مقابل، LSZH ایمن‌تر است و در صورت سوختن، دود کم و غیرخورنده تولید می‌کند، ولی قیمت بالاتر و سختی بیشتری در نصب دارد.
در چه شرایطی از کابل LSZH استفاده کنیم؟
اگر پروژه شما در محیطی با حساسیت بالا از نظر ایمنی و تهویه انجام می‌شود؛ مثل اتاق سرور، بیمارستان یا سالن‌های اجتماعات—بهتر است از کابل‌های LSZH استفاده کنید. این کابل‌ها در صورت بروز حادثه، احتمال آسیب به افراد و تجهیزات الکترونیکی را تا حد زیادی کاهش می‌دهند.
کابل PVC مناسب چه کاربردهایی است؟
کابل‌های PVC گزینه مناسبی برای استفاده در محیط‌های باز یا نیمه‌باز، پروژه‌های خانگی، دوربین‌های مداربسته یا محل‌هایی هستند که تهویه مناسب وجود دارد و ریسک آتش‌سوزی کمتر است. اگر محدودیت بودجه دارید و پروژه حساسیتی روی تولید دود یا مواد سمی ندارد، PVC انتخابی کاربردی و اقتصادی خواهد بود.
از نظر قیمت چطور؟ کدام‌یک مقرون‌به‌صرفه‌تر است؟
به‌طور کلی، کابل‌های PVC قیمت پایین‌تری نسبت به LSZH دارند. البته باید در نظر داشته باشید که انتخاب کابل تنها بر اساس قیمت ممکن است در بلندمدت هزینه‌بر باشد؛ به‌خصوص اگر در محیطی نصب شوند که خطر آتش‌سوزی یا تراکم جمعیت وجود دارد. در چنین شرایطی، پرداخت هزینه بیشتر برای کابل LSZH نوعی سرمایه‌گذاری برای حفظ ایمنی است.
کدام کابل برای پروژه شما بهتر است؟
اگر پروژه شما در مکان‌هایی مثل بیمارستان، ایستگاه مترو، دیتا سنتر یا هر فضای بسته با تراکم بالا انجام می‌شود، LSZH انتخاب منطقی‌تر و ایمن‌تری است.
اگر به‌دنبال گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای کاربردهای عمومی، نصب آسان و انعطاف‌پذیری بالا هستید، PVC می‌تواند پاسخ‌گوی نیازتان باشد.
آیا کابل‌های LSZH به نگهداری خاصی نیاز دارند؟
- LSZH نسبت به گرما و خم‌شدگی حساس‌تر است
- بهتر است در مسیرهایی با شعاع خم مناسب نصب شود
- برخورد با مواد شیمیایی یا رطوبت بالا ممکن است روکش را آسیب‌پذیر کند
کابل‌های LSZH برخلاف PVC از مواد خاص بدون هالوژن ساخته شده‌اند که در برابر آتش عملکرد بهتری دارند اما از نظر فیزیکی کمی خشک‌تر و حساس‌تر به خمش شدید هستند. این ویژگی باعث می‌شود که در طول نصب و پس از آن، نیاز به دقت بیشتری در مدیریت کابل‌کشی داشته باشید. همچنین اگر کابل در معرض گرمای مداوم یا مواد شیمیایی خورنده قرار گیرد، احتمال ترک‌خوردگی یا افت کیفیت وجود دارد.
بنابراین بهتر است در طراحی مسیر کابل‌کشی، شعاع خم استاندارد رعایت شود و کابل در محیط‌هایی با تهویه مناسب و شرایط محیطی کنترل‌شده نگهداری شود.
آیا کابل‌های LSZH روی عملکرد شبکه تأثیر دارند؟
- جنس روکش تأثیر مستقیمی بر نرخ انتقال داده ندارد
- کیفیت کابل، شیلدینگ و ساختار داخلی مؤثرتر از نوع روکش هستند
- نصب نادرست می‌تواند باعث افت سیگنال شود (مخصوصاً در LSZH)
نوع روکش کابل (LSZH یا PVC) تأثیر مستقیمی بر عملکرد فنی شبکه ندارد؛ یعنی سرعت انتقال داده‌ها، پهنای باند و کیفیت ارتباط بیشتر به ساختار داخلی کابل (مثل نوع مس، شیلدینگ، رده کابل) وابسته است.
اما از آنجا که LSZH خشک‌تر است و در صورت خم‌شدگی شدید یا فشار زیاد ممکن است دچار آسیب فیزیکی شود، نصب نادرست آن می‌تواند باعث افت عملکرد شود. پس تأثیر غیرمستقیم آن بیشتر از طریق نحوه‌ی اجرا و نگهداری خود را نشان می‌دهد، نه به خاطر جنس روکش.
چرا برخی پروژه‌ها فقط از کابل‌های LSZH استفاده می‌کنند؟
- الزامات ایمنی در برابر آتش
- مقررات ساختمانی و استانداردهای بین‌المللی
- حفاظت از تجهیزات و جان انسان‌ها در فضای بسته
در بسیاری از پروژه‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، مترو، فرودگاه، دیتا سنترها و مراکز دولتی، کابل‌های LSZH به عنوان یک الزام ایمنی در نظر گرفته می‌شوند. دلیل این انتخاب این است که این کابل‌ها در زمان آتش‌سوزی، دود سمی و خورنده تولید نمی‌کنند و از پخش گازهای هالوژنه جلوگیری می‌کنند.
بسیاری از استانداردهای جهانی مانند IEC 60332 و BS EN 50267 نیز استفاده از کابل‌های LSZH را در محیط‌های بسته یا دارای جمعیت بالا توصیه می‌کنند. در این پروژه‌ها، حفظ جان انسان‌ها و کاهش آسیب به تجهیزات الکترونیکی اولویت اصلی است، حتی اگر هزینه کابل بالاتر باشد.
تفاوت کابل‌های PVC و LSZH از نگاه مهندسی شبکه
- تفاوت در ترکیب شیمیایی و رفتار در برابر حرارت
- LSZH ایمن‌تر ولی سخت‌تر در نصب
- PVC اقتصادی‌تر و نرم‌تر در اجرا
از نگاه مهندسی شبکه، انتخاب نوع کابل فقط به عملکرد سیگنال محدود نمی‌شود، بلکه مواردی مانند ایمنی، دوام، شرایط محیطی و سهولت نصب هم مهم هستند.
کابل‌های PVC بیشتر در پروژه‌هایی استفاده می‌شوند که هزینه، انعطاف‌پذیری و راحتی نصب در اولویت قرار دارد. این کابل‌ها در برابر رطوبت و خم‌شدگی مقاوم‌تر هستند اما در صورت آتش‌سوزی دود سمی تولید می‌کنند.
در مقابل، کابل‌های LSZH انتخاب اول در محیط‌هایی با نیاز به ایمنی بالا هستند. این کابل‌ها از مواد غیر سمی ساخته شده‌اند و در آتش‌سوزی، دود کم و غیرخورنده تولید می‌کنند؛ اما برای نصب نیاز به دقت و رعایت استانداردهای خم و نگهداری دارند.
مهندسین شبکه معمولاً نوع کابل را بر اساس شرایط محیطی و الزامات ایمنی پروژه انتخاب می‌کنند، نه صرفاً براساس قیمت یا نرمی کابل.